Eucalyptus monoculturen brengen verschillende discussies over de voor- en nadelen van dit type plantage, begrijp meer over de verschillende functies van aangeplante bossen en inheemse bossen
Herbebossing is tegenwoordig een essentiële activiteit, omdat het voorziet in een aantal eisen van de samenleving, zoals de grote behoefte aan producten uit bossen, het afvangen van CO2, het herstel van de biodiversiteit en vele andere ecosysteemdiensten die het bos biedt. Maar wat te planten? Er zijn twee hoofdtypen herbebossing: commerciële doeleinden (eucalyptus en dennen) en milieudoeleinden (inheemse vegetatie). Zo hebben aangeplante eucalyptusbossen verschillende debatten opgeleverd over hun voor- en nadelen - laten we de factoren die tot dit soort discussies hebben geleid, beter begrijpen.
Eucalyptus versus inheemse vegetatie
Eucalyptusplantage is het meest populaire type herbebossing vanwege de snelle groei en de voorzieningen die het biedt (oogst vanaf ongeveer zeven jaar oud) - ongeveer 70% van de aangeplante bossen behoort tot deze familie. Van de componenten van de boom is het mogelijk om onder andere meubels, houtskool, materialen voor civiele bouw, papier en cellulose, essences te maken. Maar er is altijd controverse geweest over de voordelen van eucalyptusmonocultuur en de impact ervan op het milieu.
Om snel te groeien heeft eucalyptus energie nodig, die wordt verkregen door fotosynthese. Daarom neemt het op korte en middellange termijn een goede hoeveelheid kooldioxide op. Op de lange termijn zijn inheemse bossen echter efficiënter in het vastleggen van CO2 dan eucalyptusbossen, die in een paar jaar worden geoogst. Inheemse bomen kunnen meer koolstof in hun biomassa opnemen naargelang de leeftijd van het bos.
Hoe sneller de plant groeit, hoe groter het waterverbruik. Daarom kan de herbebossing van eucalyptus die wordt geplant in regio's met weinig regenval (minder dan 400 mm / jaar) de grond uitdrogen. De plantages moeten op grote hoogte liggen om de grondwaterspiegel niet te bereiken, want als ze dat wel doen, zullen ze veel water verbruiken, wat de hydrologische stroming in gevaar kan brengen. De inheemse vegetatie reguleert, beschermt en onderhoudt op haar beurt de watersystemen.
Een ander aspect is de hoeveelheid eucalyptusbladeren die bijna de helft van het gebladerte van een inheemse boom vertegenwoordigt; daardoor wordt er minder regen onderschept en komt er meer water in de bodem. Dit kan twee effecten hebben: meer water beschikbaar in de bodem, meer water in de grondwaterspiegel; of grotere afvoer van het water, wat kan leiden tot bodemerosieprocessen.
Een andere controverse betreft de bijdrage van eucalyptusplantages aan de bodem- en nutriëntencyclus. Maar dit heeft te maken met de oogsttechniek: als de boom volledig wordt geëxtraheerd, laat hij weinig organisch residu achter in de grond (bladeren, takken), dat wil zeggen, weinig strooiselvorming en weinig voedingsstoffen voor de bodem. Daarom is het belangrijk om in het beheer de afzetting van een deel van de boom in de grond mee te nemen om deze gezond te houden. Het inheemse bos daarentegen biedt constant en natuurlijk organisch materiaal aan de bodem aan, naast het aantrekken van dieren en insecten vanwege de diversiteit aan voedsel en habitataanbod.
Eucalyptus-monoculturen hebben weinig biodiversiteit en kunnen niet als habitat worden gekarakteriseerd, omdat ze vaak na een paar jaar worden gewonnen. Een oplossing is het aanplanten van mozaïek, een bosbeheertechniek waarbij inheems bos wordt samengevoegd met eucalyptusplantages, waardoor een link ontstaat tussen de natuurlijke habitat en het aangeplante bos. Dit worden ecologische corridors genoemd, die helpen om de lokale biodiversiteit in stand te houden.
Monoculturen zijn over het algemeen niet 'vriendelijk' voor het milieu, dus het is noodzakelijk om de impact te minimaliseren door een goede keuze van locatie, beheer, plantstructuur en bioom. Geplante bossen kunnen, mits correct beheerd, voordelen opleveren, aangezien ze de druk op de exploitatie van inheemse bossen verminderen. Veel bedrijven die verantwoordelijk zijn voor het aanleggen van bossen hebben grote gebieden die zijn gewijd aan het behoud van inheemse vegetatie.
Elk type herbebossing heeft een ander belang en een andere functie, waardoor ze moeilijk te vergelijken zijn. Geplante bossen dienen economische doeleinden en verminderen de druk op inheemse bossen, die op hun beurt bijdragen tot genetische diversiteit en om ecosysteemdiensten opnieuw samen te stellen (lees meer "Wat zijn ecosysteemdiensten?").
Dus waarom is herbebossing met inheems bos zo belangrijk?
Hoewel de vernietiging van inheemse bossen de afgelopen decennia is afgenomen, is deze nog steeds aanzienlijk. Volgens het FAO-rapport (Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties) was tussen 2010 en 2015 ongeveer 6,5 miljoen hectare verdwenen, en was Brazilië het land met het grootste verlies aan inheems bos. Naarmate het aantal aangeplante bossen toeneemt, neemt de oppervlakte van inheems bos in de wereld elk jaar af:
- 1990: 96% van de inheemse bossen en 4% van de aangeplante bossen;
- 2005: 94% van de inheemse bossen en 6% van de aangeplante bossen;
- 2015: 93% van de inheemse bossen en 7% van de aangeplante bossen.
Er zijn ecosysteemdiensten die alleen inheemse bossen kunnen bieden, en daarom is het zo belangrijk om de resterende bossen te behouden en gebieden met inheemse soorten te herbebossen waar mogelijk. Deze praktijk kan worden aangemoedigd door de commercialisering van ecosysteemdiensten door te betalen voor milieudiensten (PES). Bijvoorbeeld: voor een bedrijf dat drinkwater produceert om water van constante kwaliteit te hebben en om te besparen op zuivering, kan het betalen voor herbebossing van oeverbossen of voor de bescherming van natuurbeschermingseenheden.
We maken direct en indirect gebruik van de ecosysteemdiensten van het bos, vaak zelfs zonder het te beseffen, en volledig gratis zonder de waarde ervan te beseffen. Maar bossen zullen ons niet eeuwig ten goede komen als we doorgaan met deze cultuur van nemen zonder er iets voor terug te geven. Iedereen kan ook bijdragen aan het verbeteren en onderhouden van deze diensten voor deze en toekomstige generaties.
Bekijk de video over hoe het aangeplante bos zich verhoudt tot het inheemse bos.
