Een systeem waarin de bewoner, de woning en de omgeving zijn geïntegreerd in hetzelfde levende organisme
We leven in een tijd waarin het productiesysteem de basis is van de samenleving. En daarin is consumptie de belangrijkste pijler. Dit systeem garandeert economische groei en de productie van goederen om in de behoeften van een deel van de wereldbewoners te voorzien. De manier die werd gevonden om deze doelstellingen te bereiken, omvatte echter het roofzuchtige gebruik van de beschikbare hulpbronnen op aarde. Omdat deze middelen eindig zijn, verkeert de manier waarop we ze gebruiken in een crisis en kan zelfs leiden tot instorting.
De basis van consumptie is voedsel dat in het algemeen wordt geproduceerd met bepaalde inputs, zoals meststoffen en pesticiden, die niet alleen zeer schadelijk zijn voor degenen die zich voeden met gewassen, maar ook voor het land en de omliggende biodiversiteit. Praktijken als het opvangen van regenwater, het recyclen van materialen, het in stand houden van de natuurlijke voedselcyclus, het gebruik van energie uit schone en hernieuwbare bronnen en het hergebruik van alles wat mogelijk is, gaan ver van het standaardmodel van voedsel, maar ze vormen de basis van permacultuur.
Wat is permacultuur?
Het kan zowel een methode als een levensfilosofie zijn, waarin menselijke behoeften worden gekoppeld aan duurzame oplossingen, waarbij altijd rekening wordt gehouden met de balans tussen ecosystemen en respect voor anderen.
De bedenker van dit concept is de Australische en universiteitsprofessor Bill Mollison, die werd bijgestaan door de toenmalige student David Holmgren. In de jaren 70, zich realiserend dat de natuurlijke hulpbronnen van de regio waar ze woonden opraken, besloten ze een model van werk en ontwikkeling te creëren waarin landbouw, gekoppeld aan menselijke activiteiten en altijd geïntegreerd met het milieu, voldoende hulpbronnen en roofzuchtig. Dus in het begin heette het concept permanente landbouw. In de loop der jaren is de term veranderd in permanente cultuur, waarvan de afkorting permacultuur is.
Dit is een werkmethodiek die volgens de makers duurzame ontwikkeling aanmoedigt in combinatie met een productieve omgeving in landelijke en stedelijke gebieden. Het is een systeem waarin de bewoner, het huis en de omgeving zijn geïntegreerd in hetzelfde levende organisme.
Ecodorp
Het ecodorp is de plek waar alle bovengenoemde elementen zijn geïntegreerd en heeft zelfredzaamheid als hoofddoel.
Hieruit komen bepaalde basispijlers in het spel, zoals de zorg voor het land, zodat het gezond wordt en levenssystemen zich vermenigvuldigen; zorg dragen voor mensen, zodat iedereen toegang heeft tot de middelen die nodig zijn voor hun bestaan; en het eerlijk verdelen van overschotten, zoals geld, tijd en energie, om de doelstellingen van de andere twee ethiek te bereiken.
Credits: Permacultuur UFSC
Naast de pijlers volgt permacultuur 12 principes om een levensfilosofie te worden: observeren en communiceren; energie opvangen en opslaan; een inkomen krijgen; oefen zelfregulatie en accepteer feedback; gebruik en waardeer hernieuwbare diensten en hulpbronnen; produceren en niet verspillen; trek uit patronen om tot in detail te komen, integreer in plaats van te scheiden; gebruik kleine, langzame oplossingen; diversiteit gebruiken en waarderen; gebruik parallelle paden en creatieve ideeën en reageer op veranderingen met creativiteit.
Het idee werkte, zorgde voor gezondere voeding en een rechtvaardiger relatie met de natuur. Als gevolg hiervan is het model gegroeid en uitgebreid naar verschillende landen. In Brazilië zijn verschillende centruminstituten opgericht die deze principes toepassen. De bekendste zijn het Permacultuur en Ecovillages Instituut van de Cerrado (IPEC) en het Permacultuur en Ecodorpen Instituut van het Atlantisch Woud.
Braziliaanse voorbeelden
IPEC is gevestigd in de stad Pirenópolis, in de staat Goiás. Opgericht in 1998, kozen de makers, een jaar na de oprichting, voor de ontwikkeling van technieken in typische cerrado-bodems, om de levensvatbaarheid van de ideeën van permacultuur en bioconstructie te bewijzen. Het resultaat was uitstekend, zoals blijkt uit onderstaande foto's: een ogenschijnlijk droog en onvruchtbaar gebied is veranderd in een plek met intense vegetatie.
De plaats werd bekend als de Ecocentro. Tegen het jaar 2013 waren enkele aspecten al ontwikkeld: hernieuwbare energie, ecologische huisvesting, milieueducatie en verantwoorde sanitaire voorzieningen.
Van deze creaties bereikten sommigen de finale van de Banco do Brasil Social Technology Foundation-prijs, zoals de Bio-septic Canteiro, ook wel bekend als 'bananenkuil' (bekijk meer in de video onderaan de pagina), die bestaat uit een techniek van huishoudelijke afvalwaterbehandeling die het probleem van het gebrek aan elementaire sanitaire voorzieningen op verschillende locaties oplost. Andere voorbeelden zijn Humus Sapiens, een andere creatie van de Ecocentro IPEC, een droogtoilet; of zelfs de geodetische koepel, een structuur die veel wordt gebruikt in architectonische constructies die, in het geval van IPEC, is gemaakt van een duurzaam materiaal, bamboe (lees meer over de constructie van de koepel).
Een ander bekend permacultuurcentrum is het Instituut voor Permacultuur en Ecodorpen van het Atlantische Woud (IPEMA) dat is gelegen in de stad Ubatuba, aan de kust van São Paulo. Hij is sinds 1999 actief in de verspreiding van permacultuur om het bewustzijn te vergroten en mensen op te leiden op het gebied van ecodorpen en bioconstructie. Om dit doel te bereiken, organiseert het instituut verschillende cursussen om het debat te stimuleren en het gesprek van de deelnemers over creatieve oplossingen voor maatschappelijke problemen te stimuleren.
Beide instellingen bieden een visitatieprogramma aan, zodat mensen kennis kunnen maken met hun creaties. Bezoek de officiële websites (IPEC en IPEMA) van de instellingen om meer te weten te komen over de ideeën, het concept en, wie weet, bezoek ze persoonlijk, naast het opnemen van verschillende aspecten die ze in hun dagelijks leven gebruiken.
